Alle landen en samenlevingen in de wereld krijgen te maken met klimaatverandering. Arme landen als eerste, maar rijke landen zeker ook. Letterlijk alles staat op het spel: sociale samenhang, economieën, welvaartverdeling, ontwikkeling, gezondheid, natuur, vrede en toekomst.

Wereldbevolking in de loop der eeuwen. Tussen () voor Nederland en [] voor Haaksbergen.
0000: 00170 (00,?) miljoen inwoners
1000: 00265 (00,3) miljoen inwoners
1500: 00425 (01,0) miljoen inwoners
1600: 00610 (01,6) miljoen inwoners [03.1 duizend]
1750: 00791 (01,9) miljoen inwoners [03.6 duizend]
1800: 00850 (02,0) miljoen inwoners [03.9 duizend]
1850: 01262 (03,0) miljoen inwoners [04.6 duizend]
1900: 01650 (05,1) miljoen inwoners [05.3 duizend]
1920: 01860 (06,7) miljoen inwoners [06.7 duizend]
1940: 0------- (08,8) miljoen inwoners [10.1 duizend]
1950: 02521 (10,1) miljoen inwoners [11.3 duizend]
1960: 03000 (11,5) miljoen inwoners [14.2 duizend]
1970: 03693 (13,0) miljoen inwoners [19.0 duizend]
1980: 04450 (14,1) miljoen inwoners
1990: 05295 (14,9) miljoen inwoners [22.6 duizend]
1999: 06000 (15,8) miljoen inwoners
2005: 06515 (16,3) miljoen inwoners
2011: 07000 (16,6) miljoen inwoners
2015: 07380 (16,9) miljoen inwoners [24.3 duizend]
2016: 07390 (17,0) miljoen inwoners
2022: 08000 (17,8) miljoen inwoners [24.4 duizend]
2024: 08123 (18,0) miljoen inwoners [24.4 duizend]
2037: 09000 (19,0) miljoen inwoners (Schatting 2022)
2050: 10000 (19,6) miljoen inwoners (Schatting 2022. in 2018 nog 11000. In 2016 nog 09900. In 2015 nog 09700 (19.2))
2100: 11200 (20,0) miljoen inwoners (Schatting in 2015)
2300: 36400 miljoen inwoners (Schatting in 2015)

14/08/1912
Alle ovens in de wereld verbranden nu ongeveer 2 miljard ton aan steenkool per jaar. Wanneer het vuur zich vermengd met zuurstof voegt dit jaarlijks 7 miljard ton aan kooldioxide toe in de atmosfeer. Dit zorgt er dan weer voor dat er een effectievere deken om de aarde komt te liggen waardoor de temperatuur gaat stijgen. Dit effect kan aanzienlijk toenemen de komende eeuwen.

Bovenstaand artikel verscheen op 14 augustus 1912 in de ‘The Rodney & Otamatea Times’. Een krantenartikel uit Nieuw-Zeeland. Een maand eerder, op 10 juli 1912, verscheen dit artikel in de Autralische ‘the Shoalhaven Telegraph newspaper’ en op 17 juli1912 in de ‘Braidwood Dispatch newspaper’.
Was dit artikel de eerste wereldwijde waarschuwing voor klimaatverandering?

Dit artikel past in de tijdlijn over het broeikaseffect en de invloed door het verbranden van steenkool hierop.
1824 Joseph Fourier, een Franse natuurkundige, beschrijft de aardse natuurlijke broeikaseffect.
1859 John Tyndall, een Ierse natuurkundige, toont aan dat het broeikaseffect wordt gecreëerd door middel van waterdamp en andere gassen zoals kooldioxide en beschrijft het als een noodzakelijk deken rond de aarde.
1883 Er werd een brief geplaatst in het wetenschappelijke tijdschrift Nature, die gebaseerd was op het werk van Tyndall om tot zeer speculatieve voorspellingen te komen over teveel kooldioxide als gevolg van de verbranding van steenkool, Die correspondentie werd toen die tijd in diverse kranten geplaatst.
1896 Svante Arrhenius, een Zweedse chemicus, erkent dat het industriële tijdperk met de verbranding van kolen CO2 zal toevoegen aan het natuurlijke broeikaseffect. Hij berekende dat een verdubbeling van CO2 de mondiale temperatuur zal verhogen met enkele graden Celsius.

1938
In 1938 verstrekte de amateur meteoroloog Guy Callendar het eerste bewijs dat de hele aarde opwarmt werd als gevolg van de uitstoot van kooldioxide.


1956
De aarde wordt steeds meer een broeikas. Een artikel in New York in december 1956
Door het verbranden van fossiele brandstoffen zoals steenkool en aardolie en de daardoor ontstane toeneming van het koolzuurgehalte in de aardatmosfeer kunnen over ongeveer vijftig jaar zeer onplezierige gevolgen ontstaan voor het klimaat op aarde. Dit zegt dr Revelle van het Amerikaanse Scripps instituut voor oceanografie.
Door steeds meer ovens en motoren wordt er meer koolzuur gemaakt. In 1900 was het al ongeveer 3 miljard ton en in 1950 circa 9 miljard ton. Dr Revelle schat dat tegen het einde van deze eeuw 47 miljard ton koolzuur de atmosfeer in gaat.

1957
In 1957 schreef Revelle in een artikel dat de oceanen van de aarde overtollige koolstofdioxide, geproduceerd door de mensheid, absorbeert maar in een veel trager tempo dan eerder werd verwacht door geologen, wat erop wijst dat menselijke uitstoot van het gas een 'broeikaseffect' kan veroorzaken dat in de tijd aardse opwarming kan veroorzaken.

De jaren 60 vorige eeuw
Er is een enorm voedseltekort ontstaan door langdurige droogte in Azie en de Sahel, mislukte oogsten in Rusland en de groeiende wereldbevolking. Nu 3.0 miljard inwoners.

1961
40 miljoen ton wordt er bij elkaar gevist. 1in 1951 nog 20 miljoen ton

1964
2/3 van de oorspronkelijke bebossing is verdwenen hoofdzakelijk door houtkap

1968
Tussen 1945 en 1968 nam de gemiddelde grondtemperatuur met 0,28° Celcius af. Zonneschijn in de VS was met 1,3% afgenomen en de gebieden met sneeuwbedekking waren toegenomen. We waren al voor een zesde op weg naar een nieuwe ijstijd, zo voorspelden die wetenschappers toen. De landbouw zou instorten en voedsel zou schaars worden.

In 1968 neemt de ongerustheid over milieuvervuiling toe, nadat miljoenen vissen in de Rijn doodgaan door lekkende vaten die in 1967 in de rivier zijn gegooid.

De jaren 70 vorige eeuw
In de jaren zeventig waren wetenschappers het ook eens: de aarde was aan het afkoelen. Golbal Cooling:

Science, 9 juli 1971; Een verviervoudiging van de hoeveelheid aerosolen (fijn stof, drijfgassen en andere grotendeels door de mens veroorzaakte deeltjes: PvdK) in de atmosfeer zou de temperatuur op aarde kunnen doen dalen met 3.5 graden.

Time Magazine, 24 juni 1974; Volgens meteorologen is de atmosfeer de afgelopen jaren langzaam kouder worden. Bepaalde delen van Arctische Canada waren ooit sneeuwvrij in de zomer. Nu zijn die het hele jaar door met sneeuw bedekt.

Newsweek, 28 april 1975; Meteorologen zijn bijna unaniem in hun verwachting dat de wereldwijde trend naar lagere temperaturen zal leiden tot lagere opbrengsten in de landbouw. Het laten smelten van Noordpoolijs door het te bedekken met roet om zo de global gooling tegen te gaan, zou tot grotere
problemen kunnen leiden dan het zou oplossen.

1972
De onderzoekers voorspellen een mogelijke stijging of daling van de gemiddelde planetaire temperatuur van 1 graad ten gevolge van de door de mens in de dampkring gebrachte onzuiverheden waaronder CO2.
1 graad stijging zal de poolkappen doen smelten. 1 graad daling zal een nieuwe IJstijdperk brengen.

1974
Global Cooling Will Starve the World. NOAA IJstijd voorspelling rapport uit 1974.


1975
In 1975 wijzen deskundigen ons erop dat onze slordige industriële gewoonte een nieuwe ijstijdperk kan inluiden of juist een drastische, levensbedreigende temperatuurverhoging van de lucht en de zeeën.

Tussen 1940 en 1975 is de aarde ongeveer een halve graad afgekoeld.
Onheilsprofeten geven aan dat de Noordpoolkappen stilletjes zuidwaarts glijden, en dat de cirumpolaire vortex (de constante winden die om de Noordpool heen draaien) verder naar het zuiden reikt, de straalstroom in de hogere luchtlagen van richting verandert, de moessons en de orkanen uit hun banen worden gedrukt en zo te verwachten regenpatronen in de war schoppen en dat wij regelrecht op een nieuwe IJstijdperk aansturen voorafgegaan door een periode van verschrikkelijke droogte.

De wetenschapper Wallace Smith Broecker waarschuwde in 1975 al voor ‘global warming’. Hij stond bekend als de grootvader van de klimaatwetenschap. Sinds dat jaar is ‘global warming’ een ingeburgerde term. Deze Amerikaan voorspelde dat stijgende koolstofdioxidegehaltes in de atmosfeer zouden leiden tot een duidelijke opwarming. Hij werd later de eerste onderzoeker die herkende wat hij de ‘transportband van de oceaan’ noemde. Een wereldwijd netwerk van stromingen die alles van luchttemperatuur tot regenpatroon beïnvloed. Deze stroming zorgt voor een mild klimaat in Europa anders zou Europa een diepvriezer zijn.

1976
Er is een afkoelende tendens op komst, die de oogst in de Sovjet-Unie ongunstig zou beïnvloeden, waardoor er minder voedsel voor de bevolking beschikbaar zou zijn. Aan de Russische professor Boekido en een collega werd de vraag gesteld wat hiervan waar was. In tegenstelling tot Amerikaanse specialisten was hun antwoord hierop: Vanwege een toenemende koolzuurgehalte in de atmosfeer zal de eerstvolgende tien jaar of zo de temperatuur alleen maar toenemen..

1977
Verwacht wordt dat het aantal bewoners, voor het jaar 2000, op aarde toegenomen is tot ongeveer 7 miljard. Bijna het dubbele aantal uit midden jaren zeventig. Toen was vreedzame toepassing van kernenergie de oplossing. Maar de vraag bleef wat te doen aan de toename van het gebruik van voedsel en zoet water?

Amerikaanse en Russische geleerden zijn het erover eens dat de temperatuurstijging een feit is. De door de mens voortgebrachte warmte en de zonnehitte ligt ergens tussen de 1:100 en 1:1000 boven verscheidende steden kan de verhouding zelfs 1:10 of 1:1 zijn. De wereldwijde verhouding zal snel aangroeien als we voortgaan ons verbruik van fossiele brandstoffen in het huidige tempo van 4-6% per jaar op te voeren. Binnen 80 tot 180 jaar zullen de poolkappen vrijwel zeker beginnen te smelten. Het ontdooien van miljoenen tonnen landijs en sneeuw zou het gemiddelde zeeniveau op aarde 70 meter omhoog brengen en alle zeehavens en bevolkte kustgebieden overspoelen.
Als wij voor onbepaalde tijd een jaarlijkse groeitempo van warmteverontreiniging van 5% tegemoet mogen zien zal dit de aarde spoedig op een voor mensen, dieren en gewassen onverdraaglijke temperatuur brengen.

De jaren 80 vorige eeuw
In 1984 komen tien landen in Otawa bijeen om de uitstoot van zwaveldioxide met 30% te verminderen om de zure regen terug te dringen, die in het Westen meren en rivieren aantast en bossen vernietigt. Zure regen en sneeuw waren het gevolg van vervuilende industriële gassen.

Wetenschappers ontdekken een gat in de ozonlaag boven de Zuidpool. De bezorgdheid over de stijgende temperatuur van de aardkorst door de uitstoot van kooldioxide neemt toe.
De Amerikaanse klimatoloog James E. Hansen voorspelt dat het broeikaseffect merkbaarder wordt. Een toename van kooldioxide in de atmosfeer zal de aarde warmer maken.

1982
8 miljoen Ha verdwijnt er per jaar van de regenwouden.

1985
De bezorgdheid over de stijgende temperatuur van de aardkorst, door de uitstoot van kooldioxide, neemt toe.

1986
In 1986 zetten Shell-onderzoekers de toen beschikbare kennis over opwarming van de aarde op een rij in een interne studie en kwam er achter dat klimaatverandering desastreuze gevolgen kan hebben. Geconstateerd werd dat opwarming van de aarde kan leiden tot misoogsten, overstromingen, extreem weer, migratie met potentieel grote sociale, economische en politieke consequenties van dien’. Fossiele brandstoffen zijn de belangrijkste bron van CO2-uitstoot. Maar wat deed Shell vervolgens het lobbyde tegen effectief klimaatbeleid.

1989
De effecten van zure regen en van steeds verdergaande vermesting zijn ook in Twente duidelijk merkbaar. Deels ligt de bron van die vervuiling in de regio zelf , maar in Twente zijn ook de effecten van milieuvervuiling elders merkbaar. Het Ruhrgebied is van oudsher de vervuilingshaard voor Twente. Maar dat is nog niet het ergst: wanneer de oostenwind behoorlijk aanwakkert, is ('s winters) het effect van één bruinkoolcentrale in Oost Duitsland op ons milieu erger dan alle Nederlandse elektriciteitscentrales bij elkaar. De effecten van de vervuiling van elders bleek in mei en juni van 1989 toen vervuilde ozon, gecombineerd met stikstofoxyden (smog), een peil bereikte, waarop het nemen van maatregelen binnen handbereik kwam. Op het meetpunt Eibergen, dat de luchtvervuiling voor Twente registreert, werd op zeker ogenblik een uurbelasting van 160 microgram gemeten. Daarmee werd de kritische grens van 150 microgram overschreden. Tenminste, wanneer het een daggemiddelde was geweest. Dat bleek niet het geval. Gemeten over de gehele dag kwam de belasting niet verder dan 142 microgram. Hetgeen betekende, dat de fabrieksschoorstenen bleven roken en de automobilisten ongehinderd hun weg konden vervolgen.
Met 200 microgram wordt de alarmfase bereikt. Overigens heeft de provinciale milieudienst gepleit voor het installeren van meer meetpunten, met name in de Twentse steden Enschede en Hengelo. Gebleken is, dat de
luchtvervuiling in steden door het autoverkeer vaak veel groter is dan in het buitengebied.

Ook een ogenschijnlijk schoon gebied als Twente heeft wel degelijk met milieuverontreiniging te maken. Wellicht niet in die mate als in de Randstad, maar de vervuiling stopt niet bij de Nijverdalse Berg of de grenspost Rammelbeek. Ook bij het Overijssels Landschap zelf, op het landgoed De Horte in Dalfsen waar de stichting is gehuisvest, is het fenomeen zichtbaar. "Door de kronen van de eikenbomen zie je 's zomers de blauwe lucht. Bovendien massa's bramen in de onderbegroeiing. De leek zal dit proces, dat ook in Twente regelmatig waar te nemen is, niet meteen vereenzelvigen met verslechtering van de milieu-omstandigheden. Maar feit is, dat de kronen van de prachtige eikenbomen op De Horte steeds minder blad krijgen en de onderbegroeiing door de toenemende lichtinval steeds meer kansen. En dan ineens constateer je: hè, de schaduw is verdwenen. Met andere woorden: de verzuring van het milieu heeft zijn effect niet gemist op de tientallen jaren oude eikenlaan van het oude Sallandse landgoed. Waarbij nog eens komt, dat de rankende helmbloem geel bloeiend op het tapijt is verschenen, waardoor het er op het eerste gezicht alleraardigst uitziet, althans voor de leek.
De deskundige weet meer en beter! Ook rondom de vliegdennen op de Lemelerberg wordt een groen tapijtje zichtbaar, terwijl het aantal locaties, waar planten van het wolfsklauw-type voorkwamen van 105 ineen geschrompeld is tot zegge en schrijve vijf.
Ook in Twente zijn dode bomen. Maar van een massale bomensterfte is (nog) geen sprake, al is de neerslag van ammoniak vanuit de landbouw in gebieden als Ambt Delden en Raalte verontrustend. Naber: "Die situatie is zorgelijk. We moeten ervoor waken, dat er niet meer van dergelijke concentratiepunten van in dit geval de intensieve veehouderij bij komen.
Waarop enkele maanden later de Overijsselse commissaris van de Koningin, mr. J.A.M. Hendrikx op een bosbouwcongres constateerde, dat in 1984 nog slechts 9,5 procent van de Nederlandse bossen niet of weinig levensvatbaar was en in 1989 al 21 procent niet meer. Vooral met de eiken en beuken gaat het slecht. Het Enschedese PvdA-statenlid E.J. Krouwel kwam met specifieke cijfers or er de sterfte onder eiken, die vooral te lijden hebben van zure regen; in 1985 was 5 procent weinig of niet-vitaal, vijf jaar later 40 procent. Een soortgelijke dramatische achteruitgang was zichtbaar bij de Douglas-spar: in 1981 was de helft van deze naaldbomen nog vitaal, vijf jaar later nog maar 10 procent. Ofwel: slechts één op de tien Douglas-sparren is nog gezond. De rest is (dood)ziek. En wat het ergste is, er is geen integrale strategie teneinde een bossysteem levensvatbaar te houden of te maken. Hooguit - zo wordt gezegd bij het Overijssels Landschap - wordt geprobeerd een verzameling bomen via bodeminjecties (bekalking) in stand te houden. En dan gaat het om heel specifieke, waardevolle gebieden. De rest wordt aan zijn lot overgelaten.

1990
In de volgende 50 jaar valt aan 2 graden temperatuurstijging niet te ontkomen.

1991
In april treft een tyfoon met een snelheid van 233 km/uur Bangladesh waardoor meer dan 139.000 mensen om het leven komen en 10 miljoen dakloos worden.

1992 Milieuverloedering.
Het beschermen van de tropische regenwouden zal veel geld kosten, dit zal opgehoest moeten worden door de rijke industrielanden. Wanneer de geldinjectie er niet komt dan mag het ergste voor het milieu worden gevreesd.
Is de vervuiling in de rijke industrielanden een optelsom van de ongebreidelde consumptie, in de Derde Wereld is de degeneratie van het milieu veelal het gevolg van de extremen armoe. De verpaupering drijft de behoeftigen of naar de steden in de hoop daar een baantje te vinden of naar gebieden waar men een stukje landbouwgrond hoopt te bemachtigen. In de dagelijkse strijd te overleven tellen milieuaspecten minder sterk. Het kortetermijndenken in de ontwikkelingslanden berokkent de natuur onherstelbare schade. Zo leidde de massale migratie van honderdduizenden berooide gezinnen uit het zuiden van Brazilië in de jaren 70 tot een enorme milieuramp. Landloze boeren verkasten naar het Amazonegebied in de hoop daar een bewerkbaar lapje grond te vinden. In amper 10 jaar hebben de kolonisten 10% van het maagdelijke oerbos geveld of in brand gestoken. Tweederde van de bomen, die jaarlijks in geheel Latijns Amerika tegen de vlakte gaan, dient als brandhout bij gebrek aan andere energiebronnen. Hele gebieden vallen zo ten prooi aan erosie en de rivieren slibben dicht door de weggespoelde aarde. Zo was Haïti in de vorige eeuw overdekt met tropisch regenwoud. Nu staat alleen op de bergtoppen hier en daar een boom. Wanneer de huidige tempo van vernietiging zo doorgaat, zal er over 40 jaar in 10 Latijns-Amerikanen landen geen bos meer overeind staan.
In het Andesgebergte in Colombia, Peru en Bolivia voltrekt zich een catastrofe van geheel andere aard. Honderdduizenden kleine boertjes verdienen daar schamel een bestaan in de cocateelt. Voor het verwerken van de cocabladeren tot het magische witte poeder zijn grote hoeveelheden ether en kerosine nodig. Zij laten jaarlijks miljoenen liters van dit chemisch afval in de rivieren wegspoelen, waardoor alle leven tot in de wijde omtrek wordt uitgeroeid. Sinds kort trek er een nieuwe drug de kop op in de Andes, Heroïne. Deze druk zijn op al meer dan 25.000 hectare in productie. De gevolgen zijn desastreus, er vloeit jaarlijks 40 miljoen ton vruchtbare grond weg als gevolg van ongeremde ontbossingen op berghellingen, die aanplantrijp worden gemaakt.
Ook in de Braziliaanse jungle raakt het ecologisch evenwicht ernstig ontregeld. Ruim 350.000 straatarme fortuinzoekers graven daar naar goud met ongeremde kaalslag. Maar wat nog erger is zijn de gigantische hoeveelheden kwik, die in de afgelopen decennia in het ecosystemen terecht zijn gekomen. Het vloeibare metaal wordt gebruikt om het goud van het zand te scheiden wat resulteerde in weglaten vloeiden van 2 miljoen kilogram kwik in de vrije natuur. Vrouwen in deze regio’s baren in toenemende mate baby’s met de meest vreselijke lichamelijke afwijkingen.
In dertien Latijns-Amerikanen landen leeft een derde van de totale bevolking in de hoofdstad. Het leefmilieu in de reusachtige stad Mexico-City (20 miljoen inwoners) is zo slecht, dat vrouwen van diplomaten aangeraden wordt om hun zwangerschap in het vaderland door te brengen. Driekwart van alle luchtvervuiling valt op conto van het verkeer te schrijven. Bij windstilte verergeren zich de problemen alleen maar. Eind maart bereikte de ozon-index in Mexico-City 400 op de schaal van 500 toen een absolute windstilte de vallei overviel. Scholen werden gesloten, 1 miljoen auto’s mochten de straat niet meer op en 200 meest vervuilende fabrieken werden gedwongen om hun activiteiten met 50 to 75% te reduceren. Soortgelijke problemen doen zich voor in Santiago.
Ook het paradijselijke Rio de Janeiro past in dit rijtje. In de laatste 20 jaar is de wonderschone Guanabara Baai veranderd in een beerput. Bij een duik moet de badgast rekening houden met ernstige infectieziektes. Dagelijks wordt 400 ton huishoudelijk rioolwater en 100 ton industrieel afval zonder enige vorm van zuivering in deze baai gekieperd. Ook Sao Paulo worstelt met haar industriële afval. De fabrieken gebruiken de Rio Tiente, die de miljoenenstad doorsnijdt, als openbare goot. In de rivier valt geen levend wezen meer te ontdekken.
Een levensgroot probleem voor het milieu vormden de gebrekkige sanitaire voorzieningen. 40% van de Latijns-Amerikanen huishoudens zijn niet aangesloten op het rioleringsnet, waardoor het afvalwater wegstroomt via de open goot. Voorts zijn er 65 miljoenen mensen verstoken van stromend schoon drinkwater. Dit zijn ideale omstandigheden voor uitbraak van epidemieën

1995
Op steeds meer plaatsen raken koraalriffen hun spectaculaire kleuren kwijt. Soms maar voor een tijdje maar soms ook definitief. Onderzoekers vezen dat de mondiale opwarming een van de oorzaken is. Als dit noodlot toeslaat worden de kleurrijke koraalpoliepen spierwit. Koraalverbleking wordt steeds vaker waargenomen. Tussen 1979 en 1990 werden 60 gevallen gemeld. In de jaren 60 en 70 waren dit er nog maar 9. Koraalverbleking kan optreden door stressfactoren zoals verhoogde temperatuur of verzoeting van het water.

1997
70 duizend mensen worden dakloos door gigantische overstromingen in Tsjechië, Duitsland en Polen.

1999
De orkaan ‘Lothar’ die West-Europa tijdens de kerst heeft geteisterd, laat de invloed van de mens op ons klimaat zien. In toenemende mate is er sprake van extreme weersomstandigheden. Dat is niet alleen waarneembaar in Europa maar ook in Venezuela. Waar de afgelopen weken uitzonderlijk veel regen viel en duizenden mensen omkwamen. Volgens de specialisten zijn de maatregelen om de uitstoot van de zogeheten broeikasgassen te verminderen niet afdoende en is de kans op herhaling levensgroot. Deze maatregelen zouden de opwarming van de atmosfeer moeten tegengaan. Lothar was geen doorsnee orkaan maar dankte zijn geboorte aan de extreme straalstroom op 10 kilometer hoogte. De normale windsnelheden van 300 km/uur bedroegen nu 400 km/uur. De straalstroom, extra krachtig bij grote temperatuurverschillen tussen polen en tropen, loopt momenteel kaarsrecht van west naar oost. Parijs kreeg met windkracht 11 en windstoten van tegen de 180 km/uur de volle laag.

2000
Watersnood wordt steeds vaker in verband gebracht met klimaatverandering. Noodweer teistert grote delen van Europa. Met het oplopen van het aantal doden dringt zich steeds vaker de vraag op of de geselende wind en het wassende water het gevolg zijn van een verandering van het klimaat. Volgens weerkundigen is dat nog steeds niet bewezen, maar steeds meer aanwijzingen gaan wel in die richting. De waterspiegel stijgt, net als de temperatuur. En er zijn sterke aanwijzingen dat het broeikaseffect een van de oorzaken is dat het in Noordwest-Europa steeds vaker en hard regent, en dat er meer overstromingen voorkomen. Een bekend voorbeeld is El Nino, het klimaatverschijnsel dat het zeewater in het zuidelijke deel van de Stille Oceaan verwarmt. Dit leidde al tot enorme overstromingen in Zuid-Amerika. Op termijn kan de opwarming van de aarde zeer ingrijpende gevolgen hebben. Plotseling stagnatie van de warme golfstroom zou in Noordwest-Europa tot een Siberisch klimaat kunnen leiden met meer dan zes maanden sneeuw per jaar.

De opwarming van megasteden heeft onvoorspelbare effecten op het weer. Grote steden houden de warmte van de zon vast in het asfalt van de wegen en het beton van de gebouwen. De steden zijn hierdoor aanzienlijk warmer dan omliggende voorsteden en het platteland. Deze hitte-eilanden kunnen het lokale klimaat flink beïnvloeden. Ze kunnen bijvoorbeeld honderden kilometers verderop voor noodweer zorgen. De opwarming van steden is voor een belangrijk deel het gevolg van het kappen van bomen die plaats moeten maken voor nieuwe bebouwing. Bomen bieden schaduw tegen de hitte en absorberen een groot deel van de schadelijke zonnestralen. Zonder bomen ontstaat een soort stedelijke woestijn.

18/05/2000: Wetenschappers zijn tot de slotsom gekomen dat de dikte van het Noordpoolijs met zo’n 40% is afgenomen ten opzichte van de jaren 60. Er is nog maar iets meer dan anderhalve meter over. Ook de kwaliteit van het ijs blijkt af te nemen. De grote vraag is of het smelten het gevolg is van het wereldwijde broeikaseffect, of gewoon een resultaat van lokale natuurlijke fluctuaties, zoals een verhoogde warmtetoevoer vanuit de oceaan, meer zonnewarmte, of minder sneeuwval. Het is lastig te voorspellen wat een ijsvrije ijszee zou betekenen voor het klimaat in de toekomst. Vast staat in ieder geval dat het gebied zou veranderen van een wit, sterk reflecterend zonnescherm in een donker, gretig warmteabsorberend bassin. De verminderde reflectie zou het Arctische klimaat verder kunnen opwarmen, zodat ook het landijs op Groenland versneld zou afsmelten. De instroom van zoet smeltwater zou tot gevolg kunnen hebben dat het oppervlaktewater niet zout genoeg meer wordt om naar beneden te zakken en zo de lopende band aan de gang te houden. Het warmtetransport van de evenaar naar het noorden zou dan stokken, waarna Europa het wel eens heel koud zou kunnen krijgen.

14/07/2000: Nederland heeft de koudste zomer sinds lange tijd. In de wintersportplaatsen valt zomersneeuw, de poolcirkel lijkt subtropisch gebied en op de Balkan gaan de bossen spontaan branden, het weer is van slag. Griekenland is branden niet meer de baas. De Grieken kampen met ruim honderd branden die over het hele land zijn uitgebroken. De hittegolf zorgde in Turkije voor een nieuw record met 45.5 graden maar heeft ook mensenlevens geëist en ook daar woeden bosbranden. Hete Saharawind waait in noordelijke richting De Balkan. Oos Europa en zelfs Finland en de poolcirkel krijgen daardoor te maken met extreem hoge temperaturen. In het Alpengebied en Italië treffen koude westen en het hete oosten elkaar met als gevolg onweer in Oostenrijk, sneeuw in de Alpen en een tornado in het Italiaanse Parma.

2003
Grote overstromingen in het voorjaar. Grote bosbranden en droogte in europa in de zomer en grote hoosbuien in andere delen van de wereld. Oogsten van tarwe, gerst en aardappelen zijn met 20% afgenomen door droogte en regenval. Mais wordt al in begin september geoogst. Populatie van vele dieren gaan sterk achteruit. Zoals de Afrikaanse leeuw. In de zomer van 2003 komt uit de afgelegen Chinese provincie Quandong het bericht dat mensen besmet zijn met sars, een dodelijke longziekte. Nederland wordt getroffen door een vogelpest met een crisis als vervolg. 30 miljoen kippen worden doorgedraaid als tomaten. Het blijkt de H7N7 variant te zijn.

De belangrijkste gevolgen van de klimaatverandering in de afgelopen eeuw:
De wereldgemiddelde temperatuur is sinds het begin van de waarnemingen in 1860 met 0,6 °C gestegen. Het jaar 1998 was wereldwijd het warmste van de reeks.
De jaren negentig zijn het warmste decennium van de 20e eeuw en waarschijnlijk was de 20e eeuw door de enorme toename van broeikasgassen de warmste van de laatste 1000 jaar.
Door de opwarming is de gemiddelde zeespiegel met 10 tot 20 cm gestegen, wat naar schatting tien keer de gemiddelde toename is van de laatste 3000 jaar. Bovendien is in de laatste vijftig jaar het zee-ijs op het noordelijk halfrond met ongeveer 10 tot 15% afgenomen.
Meren en rivieren die normaal iedere winter dichtvriezen zagen in de vorige eeuw de lengte van het ijsseizoen met omstreeks twee weken afnemen.

2004
Als gevolg van klimaatsverandering begint de lente steeds vroeger dat heeft grote gevolgen voor de flora en fauna. Eén flinke nachtvorst kan een einde maken aan een soort die net niet winterhard genoeg is en één te hete dag kan fataal zijn voor een soort die onvoldoende hittebestendig is.
Enkele cijfers:
Begin jaren 80 gemiddelde jaartemperatuur in de Bild 9.5 graden. Eind jaren 90 10.2 graden in 2001 10.4 graden en in 2002 gemiddeld 10.8 graden.
De sneeuwklokjes bloeien tegenwoordig drie weken eerder dan in de periode 1940-1968. In 2002 bloeien ze al op 27 januari. Tussen 1940 – 1968 op 23 februari. Bij het speenkruid is het verschil 25 dagen. Bij het fluitenkruid is het verschil 34 dagen. De wijngrens is driehonderd kilometer noordelijke opgeschoven.
Overwinterende dagpauwogen worden tegenwoordig al in januari wakker en actief. Van Bladluizen is vastgesteld dat ze 19 dagen eerder uit het ei komen dan vroeger. De beruchte processierups is bezig zich vanuit Brabant te verspreiden over heel ons land. De malariamug wordt ook als nieuwkomer verwacht.
De mezen komen in problemen daar hun hele broedcyclus is afgestemd op het gegeven dat ze alleen hun jongen grootbrengen met rupsen. Maar nu de rupsen onder invloed van de hoge temperaturen steeds vroeger verschijnen is dat niet meer het geval. In de periode waarin de mezen hun jongen voeren zijn veel rupsen al aan het verpoppen of vliegen rond als vlinder
De Noordpool smelt sneller dan verwacht. Een gigantische ijsmassa breekt in de Zuidpool. Lengte 100km
In het Noordpool ligt het tempo van opwarming twee keer zo hoog als in de rest van de wereld. Belangrijkste redenen: hoge concentraties broeikasgassen, uitstoot van uitlaatgassen van auto’s, fabrieken enz. De ijslaag op de Noordpool slonk de laatste 30 jaar met 15 tot 20 %. De permafrost ( de permanente bevroren onderlaag van de bodem) is langzamerhand niet meer bevroren. Dat veroorzaakt problemen voor de infrastructuur. In Canada en Rustland zijn al gebouwen ingestort doordat de fundering instabiel werd door het zachter worden van de bodem. Naast gebouwen kunnen ook oliepijpleidingen, wegen en spoorwegen door de zachtere bodem verzakken.
Delen van Afrika worden belaagd door ongedierte, oogsten mislukken.

14/11/2004: Steeds meer vogelsoorten krijgen het moeilijk, andere nemen hun plaats in. Voor vlinders geld hetzelfde. De verandering van het klimaat eist z’n tol in de natuur, veel sneller dan verwacht. De herfst loopt dit jaar twee weken achter. De laatste jaren is het krijgen van knoppen van planten weken naar voren geschoven. De verlenging van het groeiseizoen komt in de laatste dertig jaar op meer dan een maand. Het is aan de planten en dieren om deze ontwikkeling bij te houden.
De bonte vliegenvanger is een mooi voorbeeld. Overwintert in Afrika, als deze vliegenvanger in ons land arriveert, merkt hij dat het te laat is. De kuikens die uit het ei kruipen zijn vak te laat om voedsel te kunnen vinden. De rupsen waar ze het van moeten hebben, zijn al verpopt. De veranderingen leiden ook tot een toename van plagen. De eikenprocessierups, die bomen compleet kaal vreet, is er een voorbeeld van. Zes jaar geleden voor het eerst opgedoken in Noord-Brabant. Inmiddels is hij doorgedrongen tot in de provincie Utrecht. Het duurt nog maar even voor deze rups het hele land heeft veroverd. De snelheid van de ontwikkelingen in de natuur verbaast alle deskundigen.
De extremen doen zich vooral ook voelen in de neerslag. Met de warmte neemt de verdamping toe en dat omhoog stijgende water valt vervolgens weer met bakken uit de hemel als enorme slagregens die de gewassen totaal kapot maken. Tegenover alle wateroverlast staan perioden van extreme droogte. Bij hoge temperaturen verdampt het water in de bovenlaag van de grond razendsnel. In het zuidwesten van Engeland is de beuk niet meer bestand tegen de droogte bestand. Dat staat ons land ook te wachten. Voor dopheide geldt hetzelfde.
De wereld moet de strijd aanbinden tegen te veel en te snelle opwarming van de aarde. Het gaat veel te hard, roept de klimaatdeskundige Sible Schaene van het Wereld Natuur Fonds in Zeist. Je ziet heel grote structurele veranderingen bij een relatief kleine verhoging van de natuur. De gevolgen zijn nu al dramatisch. De negatieve zwemadviezen in de zomer in het door blauwalgen vervuilde water van meren, de vervuiling van de zee bij Scheveningen doordat de riolen de zware regenval niet kunnen verwerken,de problemen in de akkerbouw door extreme regenval en verzilting van de landbouwgrond. Wij kunnen de problemen hier nog wel aan, op andere plaatsen in de wereld raakt de samenleving ontwricht. De huidige energieproductie is een belangrijke boosdoener, met de uitstoot van broeikasgas.